پوکی استخوان؛ بیماری خاموشی که نباید نادیده گرفته شود

 

 به مناسبت هفته پوکی استخوان، دکتر میترا عباسی فرد؛ فوق تخصص روماتولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، از علل، علائم و راه‌های پیشگیری  این بیماری خاموش سخن گفت و اظهار داشت  که تشخیص زودهنگام و سبک زندگی مناسب می‌تواند به حفظ سلامت استخوان‌ها و کاهش خطرات جدی از جمله شکستگی کمک کند.

 

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان؛ دکتر میترا عباسی فرد؛ عضو هیأت علمی دانشگاه در جمع خبرنگاران گفت: پوکی استخوان یکی از شایع ترین بیماری های مزمن و یک تهدید اقتصادی اجتماعی است که همگام با سالمندی جمعیت تبدیل به یک اپیدمی جهانی شده است.

 

پژوهشگر برتر جهان ادامه داد: بیماری است که در آن توده استخوانی کاهش یافته و استخوان سست  یا به اصطلاح پوک می شود. استخوان پوک هم با کوچکترین ضربه  وحتی گاهی بدون ضربه مثلا با عطسه و سرفه، خم شدن برای  بستن بند کفش یا پهلو به پهلو شدن حین خواب دچار شکستگی می شود.

 

دکتر عباسی فرد یاد آور شد: در ایران از سن ۵۰ سالگی به بعد از هر ۲ خانم یک نفرو از هر ۴ آقا یک نفر مبتلا به درجاتی از کاهش توده استخوانی است.

 

فوق تخصص روماتولوژی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان خاطرنشان کرد: پوکی استخوان را به عنوان قاتل خاموش می شناسند چون تا قبل از ایجاد شکستگی هیچ علامتی ندارد. هرچند در برخی افراد ممکن است باعث درد در ناحیه کمر و لگن شود. کوتاهی قد بیش از ۳ سانتی متر نیز میتواند نشانه ای از ابتلا به پوکی استخوان باشد.

 

وی گفت: حداکثر رشد توده استخوانی در دوره کودکی ونوجوانی است و تا سن ۲۲سالگی ادامه دارد پس سرمایه گذاری اصلی  باید در این دوره با تغذیه مناسب و ورزش صورت گیرد.

 

دکتر عباسی فرد افزود: از حدود ۴۰ سالگی توده استخوانی شروع به کم شدن می کند بنابراین مهمترین عامل پوکی استخوان افزایش سن است. اما این بیماری مختص افراد مسن نیست و اشخاص جوان نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند.

 

وی یاد آور شد: افراد با سابقه خانوادگی پوکی استخوان (ارث) و اشخاصی که بیماری زمینه ای دارند مانند روماتیسم، پرکاری تیروئید، پرکاری پاراتیروئید، بیماری های التهابی روده، بیماری های کبدی، کلیوی، سرطان، دیابت و ...نیز در معرض خطر پوکی استخوان هستند.

 

دکتر میترا عباسی فرد عنوان کرد: مصرف داروها که مهمترین آن ها کورتون می باشد همینطور داروهای ضدتشنج، داروهای ضد انعقاد خون (وارفارین، هپارین)، برخی از داروهای اعصاب و روان، امپرازول و پنتوپرازول و...می توانند در ایجاد پوکی استخوان نقش داشته باشند. بیمارانی که تحت درمان با این داروها می باشند باید جهت تنظیم میزان مصرف دارو با پزشک مشورت نمایند.

 

وی ادامه داد: مصرف سیگار، قلیان، الکل و نوشیدن بیش از حد قهوه، نوشابه های گازدار، زندگی کم تحرک  و کمبود کلسیم و ویتامین D و همینطور وزن کمتر از حد نرمال از فاکتورهای خطر مهم محسوب می شوند.

 

فوق تخصص روماتولوژی گفت: یائسگی مخصوصا یائسگی  زودرس  نیز از علل اصلی  ایجاد پوکی استخوان است. هرچند که پوکی استخوان در خانم ها شایع تر است اما آقایان نیز به این بیماری مبتلا می شوند.

 

دکتر عباسی فرد ضمن اشاره به این نکته چرا باید نگران باشیم، گفت: بروز سالانه شکستگی لگن و مرگ و میر آن از برخی سرطان ها نیز بالاتر است.30 درصد افرادی که دچار شکستگی لگن می شوند درسال اول بعد از شکستگی فوت می کنند و ۷۰ درصد آن ها هیچ وقت نمی توانند به تحرک قبلی بازگردند و وابسته به دیگران و خانه نشین می شوند. خطر زخم بستر، ایجاد لخته و آمبولی ریه عفونت و بدنبال آن مرگ و میر وجود دارد.

 

دکتر عباسی فرد در پاسخ به این سوال که چه زمانی و برای چه افرادی باید سنجش تراکم استخوان را انجام دهیم، تصریح کرد: روش اصلی و استاندارد تشخیص پوکی استخوان انجام سنجش تراکم استخوان است که یک روش تصویربرداری می باشد و با میزان اشعه بسیار کم درعرض چند دقیقه انجام می گردد. انجام صحیح  و تفسیر دقیق سنجش تراکم استخوان برای تشخیص اینکه آیا فرد مبتلا به پوکی استخوان است یا خیر و اینکه شدت آن چقدر می باشد بسیار مهم است. طبق صلاحدید پزشک سنجش تراکم استخوان معمولا هر ۲ سال یک بار تکرار می شود.

 

وی به راه های پیشگیری از پوکی استخوان اشاره کرد و گفت: کلسیم یکی از مهم ترین مواد مورد نیاز برای داشتن استخوان های محکم است .مهمترین منبع کلسیم لبنیات یعنی شیر، ماست، پنیر وکشک است که میزان کلسیم مورد نیاز هر فرد در طول زندگی فرق می کند هرفرد به طور متوسط روزانه ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارد. اما در افراد مسن و خانم های باردار نیازبه کلسیم بیشتری است. منابع کلسیم گیاهی نیز وجود دارد مانند کلم بروکلی، اسفناج، سبزیجات برگدار، عدس، لوبیا ،سویا، دانه چیا، بادام، انجیر و کنجد است.

 

وی در پاسخ به این سوال که آیا پوکی استخوان درمان دارد؟ گفت: داروهاز متعددی برای این بیماری وجود دارد که تا حد بسیار زیادی ازشکستگی جلوگیری می کنند بیشترین دارویی که استفاده می شود قرص استئوفوس است که باید هفته ای یک بار به صورت ناشتا با آب زیاد مصرف شود. لازم به ذکر است مصرف طولانی مدت این دارو خود میتواند باعث شکستگی شود.طول مدت مصرف قرص را باید پزشک تعیین نماید.همچنین دربیمارانی که تحمل گوارشی مصرف قرص را ندارند یا پوکی استخوان آن ها شدید است می توان از داروهای تزریقی استفاده کرد.

 

دکتر عباسی فرد متذکر شد: خیلی زود و قبل ایجاد شکستگی به فکر سلامت استخوان های خود باشید.و با اصلاح سبک زندگی، تغذیه مناسب و ورزش اجازه ندهید پوکی استخوان آینده تان را بشکند.